Jonge kinderen komen steeds eerder en vaker in aanraking met de digitale media. Ze groeien op met online muziek, spelletjes en filmpjes. Hier in huis is dat niet heel anders. Hoe we bij onze dochter in het eerste jaar nog heel streng waren met het beeldscherm gebruik zien we nu ons zoontje meekijken met zijn grote zus. Media zijn leuk en je kind kan er veel van leren. Maar er zijn ook risico’s en daarom is het belangrijk dat kinderen veilig met media kunnen omgaan.
Inhoudsopgave
Wegwijs in mediaopvoeding
Kinderen in de leeftijd van 0 tot en met 6 jaar besteden gemiddeld zo’n twee uur per dag achter een beeldscherm. Deze media kan erg leerzaam zijn, maar wel door deze op de juiste manier te gebruiken. Je kind achter een filmpje zetten onder het mom van ‘het is leerzaam’ gaat niet altijd op bij een jong kind.
Om kinderen hierin goed te begeleiden is in maart 2017 de MediaDiamant in het leven geroepen. Dit is een handige wegwijzer met tips voor ouders van kinderen in de leeftijd van 0 tot en met 18 jaar om ze mediawijs op te laten groeien. Omdat ik zelf nog jonge kinderen heb richt ik me in dit artikel op kinderen in de leeftijd van 0 tot en met 5 jaar.
MediaDiamant: Vijf kanten van mediaopvoeding
De MediaDiamant is opgebouwd uit vijf kanten die samen de belangrijkste onderdelen van mediaopvoeding vormen:
- Plezier – geniet van de mogelijkheden
- Veilig – voorkom risico’s
- Samen – begeleid je kind
- Inhoud – weet welke media geschikt zijn
- Balans – momenten met en zonder
Plezier – geniet van de mogelijkheden
Vrijwel elke ouder laat hun kind media gebruiken omdat het leuk is en omdat ze er iets van kunnen leren. Er is ook zoveel mogelijk wat betreft de media. Zo kunnen ze bijvoorbeeld na schooltijd lekker even bijkomen met een filmpje of met opa en oma praten via FaceTime wanneer ze op vakantie zijn. Je kunt ook creatief bezig zijn met media door bijvoorbeeld een eigen voorleesverhaal te maken via een app of samen met papa en mama buiten foto’s te maken die bij een bepaald thema passen, zoals de lente.
Ben je op zoek naar een betrouwbare website vol leuke filmpjes? Dan is Z@ppelin of SchoolTV voor kleintjes zeker een aanrader. Vooral SchoolTV gebruiken wij regelmatig omdat ze dit ook op school kijken. Wil je de woordenschat en het taalbegrip van je kind vergroten denk dan ook eens aan digitale prentenboeken. De bibliotheek geeft leuke tips!
Veilig – voorkom risico’s
Media zijn leuk, maar brengt ook risico’s met zich mee. Kinderen krijgen soms dingen te zien die totaal niet geschikt zijn of die ze gewoonweg nog niet snappen. Kinderen onder de zeven jaar weten namelijk het verschil tussen echt en nep nog niet te onderscheiden. Daarom is het van belang dat je je kinderen goed begeleid in wat ze te zien krijgen en eventueel voor filters zorgt zodat hij of zij veilig de media kan gebruiken.
Wij laten onze kinderen daarom bijvoorbeeld niet (alleen) op YouTube. Wanneer we ze filmpjes willen laten kijken doen we dat doorgaans via Netflix of SchoolTV. Bij Netflix kun je namelijk een kids kanaal aanmaken en heb je dus veel meer in de hand wat voor filmpjes ze kijken. Terwijl je bij YouTube sneller op ongepaste filmpjes hebt geklikt.
Wil je toch YouTube gebruiken dan kun je de veilige modus instellen. Wat je ook kunt doen is een apart YouTube-account aanmaken voor je kinderen waarin je zelf afspeellijsten kunt samenstellen waaruit je kinderen kunnen kiezen.
Ook is het slim om je tablet kindvriendelijk te maken.
Een andere tip is het maken van afspraken over het mediagebruik met je kinderen. Bij dreumesen en peuters is dit misschien nog niet helemaal van toepassing, maar vanaf de kleuterleeftijd kan dat zeker wel. Zo hebben wij onze dochter geleerd om altijd eerst te vragen of ze iets mogen kijken. Dus niet zomaar overal op te klikken. En wanneer ze iets geks of vervelends ziet moet ze ons erbij roepen. Wij kunnen dan kijken wat het is, hoe ze erop gekomen is en het in de toekomst beter afschermen.
Samen – begeleid je kind
Natuurlijk is het handig om, wanneer je je handen vrij wilt hebben, je kind achter een beeldscherm te zetten. Ik denk dat elke ouder zich hier wel eens schuldig aan maakt, ik in ieder geval wel. Maar het is ook belangrijk om samen met je kind bezig te zijn met media. Kijk eens samen een filmpje en stel vragen over wat je kind ziet of hoe hij/zij bepaalde dingen ervaart. Daarnaast zorgt het samen zijn er ook voor dat je je kind leert hoe hij/zij met de verschillende apparaten omgaat.
Niet alleen het swipen of scrollen zijn belangrijk om te leren (dit zijn ook goede motoriek oefeningen), maar ook het afsluiten van een spelletje en hoe je bijvoorbeeld een nieuw scherm opent.
Als ouder ben je overigens hét voorbeeld voor je kinderen. Zij spiegelen hun gedrag aan dat van jou. Dus wanneer jij bijvoorbeeld aan tafel met je mobiel bezig bent of in het verkeer, dan zien zij dit als ‘normaal’. Laat je kind dan ook zien dat je ook zonder kan. En wissel af met wandelingen, spelen, samen lezen en echt qualitytime voor elkaar.
Inhoud – weet welke media geschikt zijn
Doordat er elke dag wel weer nieuwe apps bij komen en nieuwe filmpjes online staan is het voor ouders lastig om te weten wat nu een goede keuze is. Ik zelf vind het erg moeilijk om te bepalen welke apps en filmpjes nu aansluiten bij de leeftijd, betrouwbaar zijn, gebruiksvriendelijk en ook nog eens leuk.
Gelukkig hoeven wij als ouders niet continu het wiel opnieuw uit te vinden en zijn er genoeg experts en andere ouders die tips hebben. Zo vond ik een tijd terug een zestal leuke apps voor peuters, maar ook op de site van MediaSmarties vind je een hoop apps, spelletjes, websites, filmpjes en boeken die geschikt zijn.
Balans – momenten met en zonder
Elk gezin is anders en daarom is het ook helemaal niet vreemd dat er ook in elk gezin andere richtlijnen zijn over hoeveel tijd hun kind dagelijks achter het beeldscherm mag doorbrengen. Er zijn kinderen die uit zichzelf een scherm uit zetten, andere hebben weer meer sturing hierin nodig.
Wij hebben zelf geen specifieke tijd afgesproken maar kijken per dag. We vinden het namelijk belangrijk dat er een goede balans is tussen media en activiteiten zoals knutselen, buiten spelen, lezen enzovoort. Want een (jong) kind leert alsnog het meest door het ‘echte leven’. Zo ontdekken ze hoe dingen ruiken, voelen en bewegen.
Afspraken
Wij spreken altijd heel duidelijk af met onze dochter wanneer ze bijvoorbeeld filmpjes mag kijken. Maar ook wanneer het genoeg is geweest. Sommige ouders gebruiken een kookwekker of een timer op de tablet, wijzelf bekijken het per filmpje. Onze dochter speelt namelijk nagenoeg geen spelletjes en kijkt alleen filmpjes. En daarbij kunnen we dan aangeven dat ze er bijvoorbeeld een of twee mag kijken.
Laat je kind vlak voor het naar bed gaan geen digitale media gebruiken. Dit zorgt voor teveel prikkel om te verwerken en kan het inslapen verstoren. Lees liever een boek voor of zet een luisterboek op.
Media Ukkie Dagen
Elk jaar worden de Media Ukkie Dagen gehouden. Dit jaar vinden deze dagen plaats van vrijdag 6 april tot en met vrijdag 13 april. In deze week kun je als ouders en opvoeders antwoorden krijgen op vragen zoals: wat zijn leerzame apps en video’s voor een kind? Kun je je kind aanleren zelf op tijd te stoppen met media en hoe maak ik mijn kind mediawijs?
Wil je meer weten over dit onderwerp en tips ontvangen over mediaopvoeding van dreumesen, peuters en kleuters? Kijk dan ook eens op de website van MediaUkkies.
Patricia zegt:
Interessant thema; ik ga volgende week naar een avond hierover.