In de voorgaande edities van “komt een moeder bij de dokter” vond je al een korte inleiding over postnatale depressie en een ervaringsverhaal van een andere moeder. Vandaag wil ik het hebben over de oorzaken van postnatale depressie. Het is niet zo dat je direct een vinger kunt leggen op de oorzaak of oorzaken. Postnatale depressie is niet iets wat je makkelijk kunt ontleden en dus ook niet makkelijk kunt genezen. In de oorzaken van een postnatale depressie zit een combinatie van biologische, sociale en psychische factoren.
De biologische factoren
Vrouwen waarbij veel depressies in de familie voorkomen hebben een verhoogd risico op een postnatale depressie waarbij de kans bestaat dat deze zich na een volgende bevalling zal herhalen. Daarnaast kan een depressie veroorzaakt worden door fysieke en emotionele uitputting. Bijvoorbeeld wanneer een vrouw weinig rust tijdens de zwangerschap en na de bevalling. Maar ook veranderingen in de hormoonhuishouding, een verstoorde schildklierwerking of een verstoorde vitaminen-mineralenbalans (met name tekorten van de vitamines B6, B12, zink en ijzer) zijn lichamelijke factoren die kunnen bijdragen aan het ontstaan ervan. Ook een slechte lichamelijke conditie heeft invloed op de hormonale balans waardoor je sneller kans hebt op een depressie.
Mijn ervaring: voor zover ik weet komen er in mijn familie niet echt depressies voor. Maar de fysieke en emotionele uitputting herken ik wel. Ook was en is er uiteraard een hoop aan de gang in de hormoonhuishouding. Ik heb zwangerschapsvergiftiging gehad en zit nog middenin het ontzwangeren. Wat betreft de tekorten aan vitaminen, zink en ijzer kun je hiervoor natuurlijk tabletten voor innemen die kunnen helpen. Bijvoorbeeld zink tabletten of ijzertabletten.
De sociale factoren
Positieve of negatieve ervaringen of gebeurtenissen (uit het verleden) kunnen een depressie oproepen. Valt het krijgen van het kind samen met dit soort ervaringen dan neemt de kans op een postnatale depressie toe. Daarnaast wordt het risico verhoogt door relatieproblemen of een weinig ondersteunende partner. Verder kan een matige relatie met de eigen ouders een negatieve invloed hebben.
Ook de maatschappelijke normen over het moederschap, waarbij ervan uitgegaan wordt dat moeder zijn ‘het mooiste is dat je kan overkomen’, kunnen bijdragen aan het ontstaan van een depressie. Veel vrouwen combineren tegenwoordig de zorg voor hun gezin met een baan buitenshuis en soms pakt deze combinatie te zwaar uit en hebben ze het gevoel tekort te schieten of raken overbelast. Culturele factoren kunnen ook een rol bij een postpartum depressie spelen.
Mijn ervaring: ik heb het geluk een hele fijne achterban te hebben gehad (en nu nog steeds). Mijn relatie met mijn man lijkt alleen maar sterker en we praten er genoeg over. Wel speelden er ook nog andere dingen mee tijdens de eerste weken na mijn bevalling. Daar ga ik verder niet dieper op in omdat het niet meer van toepassing is. Dat een kindje krijgen ‘het mooiste is dat je kan overkomen’ is wel iets wat zwaar op me druk. Ja, Fay is het mooiste.. Maar alles eromheen is niet alleen maar rozengeur en maneschijn. Ik heb regelmatig het gevoel (gehad) van falen en van schamen omdat ik naar mijn idee, maar ook naar het idee van de maatschappij, niet kon doen wat ik hoorde te doen als moeder. Zoals natuurlijk bevallen, borstvoeding geven, mijn kindje veilig houden.
De psychische factoren
Tenslotte speelt ook iemands persoonlijkheid een rol bij het ontwikkelen van een postnatale depressie. Vrouwen met hoge verwachtingen van het moederschap en moeders die hoge eisen aan zichzelf stellen blijken een grotere kans op een postpartum depressie te hebben. Verder kunnen een moeilijk verlopende zwangerschap, een bevalling waarbij onverwachts medisch ingegrepen moet worden of waarbij de baby in het ziekenhuis moet blijven een depressie uitlokken. In dit soort gevallen strookt de verwachting namelijk niet met de werkelijkheid.
Eigenschappen als slecht nee kunnen zeggen of moeite hebben met het uiten van gevoelens kunnen de kans op een depressie ook vergroten.
Mijn ervaring: ik heb eigenlijk altijd al hoge eisen aan mezelf gesteld. Dit gebeurde vanaf jongs af aan al. Ik kon goed leren en eiste eigenlijk ook van mezelf dat ik hoge punten haalde. Ik had enorme faalangst daardoor ook. Toen een Natuurkunde leerkracht mij vertelde dat hij vond dat ik zijn vak niet op VWO niveau aankon geloofde ik hem direct. Terwijl ik daarna wel bewees dat hij het mis had. Hij kwam er ook op terug en ik voelde me alleen maar stom omdat ik niet in mezelf had geloofd.
Wat bij mij natuurlijk ook enorm heeft meegespeeld zijn alle toestanden in en rondom het ziekenhuis. Niet alleen Fay was enorm ziek, ik ben ook enorm ziek geweest. Ik ben 2x opgenomen geweest, heb allerlei kwalen gehad en zelfs nu ben ik nog niet helemaal lichamelijk fit. Verder ben ik een persoon die er graag wil zijn voor anderen. Mensen mogen met hun problemen altijd bij mij komen en ik ben er voor ze. Ook kan ik enorm moeilijk ‘nee’ zeggen en dat heeft daar dan ook weer mee te maken.
Al met al spelen de drie factoren ook bij mij een rol en ik denk dat vrijwel iedereen die wel eens een (postnatale) depressie heeft gehad zich erin kan herkennen. Het is dus niet zo makkelijk om dit tegen te gaan. Want ook bij mensen waarbij alles vlekkeloos verloopt kan een depressie optreden juist omdat ze bijvoorbeeld hoge eisen stellen aan zichzelf en waarbij de hormonen overhoop liggen.
Roos zegt:
Ja herkenbaar, zeker het gevoel van falen omdat je je ’taken’ als mama zogenaamd niet goed hebt kunnen doen. Doordat Ayden al met 28w geboren werd zonder reden heb ik me ook heel lang schuldig gevoeld dat ik hem niet veilig bij mij kon houden, dat de borstvoeding na 3 maanden ploeteren toch mislukte en ik veel van zijn eerste keren niet zelf heb kunnen doen (flesje/badje/luier/etc).
Bij mij is alleen nooit vast gesteld dat ik (alleen) een prenatale depressie had. Ook gewoon een ‘normale’ depressie is genoemt en PTSS is ook meerdere malen genoemd als boosdoener. Ikhou t er maar op dat ik door een moeilijke erwerkings periode ging 😉
J. zegt:
Interessant om te lezer meis. Niet herkenbaar maar herken wel de heftigheid van alles rondom een spannende zwangerschap en traumatische bevalling. Ik heb een ptss gehad. Ik sloot me juist af voor alle emotionele zaken maar functioneerde uiteindelijk niet meer daardoor doordat er onbewust van alles sluimerde. Knap dat je al zover bent dat je een soort van analyse van jouw situatie kunt maken. Dikke knuffel!
Mama's Jungle zegt:
Ik kan me voorstellen als jij of je kindje in het ziekenhuis terecht komt je het aanvoelt als falen of dat je je kindje ‘niet veilig’ hebt gehouden. Ik herken dat wel. Rationeel weet je dan misschien wel dat je er niks aan kunt doen maar dat emotionele gevoel is zo sterk.
nogmaals complimenten ik vind jou echt een sterke en goede mama!
Jessica zegt:
Wow, wat heb je het weer mooi omschreven zeg! Ik heb er (gelukkig) geen ervaring mee, maar herken sommige dingen uit je ervaringen wel.
Mbt het ‘nee’ zeggen en alles perfect moeten doen van mezelf, daarin ben ik uiteindelijk heel hard onderuit gegaan. Achteraf gezien alleen maar goed geweest.
Petra zegt:
Het kan iedereen overkomen. Dat het je overkomt maakt je niet zwak. En je bent al helemaal geen slechte moeder. Knuffel.
Monique zegt:
Goed om eens op een rij te zetten wat mogelijke oorzaken kunnen zijn van een postnatale depressie. Zo zie je dat het eigenlijk hele ‘normale’ en begrijpelijke factoren zijn die zomaar het druppeltje kunnen zijn dat de emmer doet overlopen.
Nicole (misseagles) zegt:
Precies wat ik ermee wil zeggen!
Debbie zegt:
Zo herkenbaar dit allemaal, ik dacht dat ik gek werd. Maar het wordt me steeds duidelijker dat ik echt een postnatale/postpartnum depressie heb.